[...] Θα διαφωνήσω με τους υποστηρικτές
της άποψης ότι μόνο το έργο μετράει. Σίγουρα, αν θέλεις να κρίνεις κάποιον αποκλειστικά ως συγγραφέα, στα γραπτά
του θα ανατρέξεις και πουθενά αλλού. Όταν όμως ο εκάστοτε καλλιτέχνης, όπως
πολύ συχνά συμβαίνει σήμερα, αξιώνει και να εκφέρει άποψη για ζητήματα που
υπερβαίνουν τα «στενά» όρια της τέχνης του, όταν κρίνει πολιτικές και όταν εμφανίζεται
ως τιμητής, όταν θέτει εαυτόν στη θέση του ελεγκτή του δημοσίου βίου, με
ενδιαφέρει να δω το ποιος είναι αυτός που μιλάει, δηλαδή το ποια η συμφωνία
λόγων και έργων...
Και τελικά καλό το μελάνι, αλλά ας μην το θεοποιούμε. Μην το
βάζουμε και πάνω από το αίμα. Για μένα, ένα ποίημα, ένα άγαλμα, μία σονάτα δεν
παύει να είναι πράξη, άλλης ποιότητας και τάξης ίσως, όμως πράξη, και αφού ως
πράξη τα αντιλαμβάνομαι ως πράξη και τα κρίνω. Με αυτό λέω ότι ένα καλό έργο
τέχνης βαραίνει μέσα μου όσο και μια πράξη γενναιότητας που λαμβάνει χώρα στην
καθημερινή ζωή –όχι περισσότερο– κι ας μένει η τελευταία τελείως άγνωστη, κι
ας μην έχει τη λάμψη ενός έργου που για τον ένα ή τον άλλο λόγο γίνεται
παγκοσμίως γνωστό.
Πολλοί οι σπουδαίοι συγγραφείς. Μερικοί από αυτούς όμως πόσο
διπλά και τριπλά μεγάλοι φαίνονται και είναι, όταν, πέρα από το έργο τους, και
η ίδια η ζωή τους αναδίδει εκείνο το ευγενές άρωμα που μόνο η αληθινή αρμονία,
η συμφωνία λόγων και έργων χαρίζει... Και τελικά, πέρα από την αισθητική
απόλαυση που δίνει ένα έργο, στην πράξη, κι αυτό με τη σειρά του, θέλω να
εκβάλλει και στην αύξηση της δράσης να συντελεί. Εάν διαχωρίσουμε τελείως το
έργο από την υπόλοιπη ζωή, πολύ φοβάμαι ότι κινδυνεύουμε να εκπέσουμε στο «άλλα
λες κι άλλα κάνεις» ή, αν μη τι άλλο, στη δικαίωση μιας τέτοιας στάσης που
πολλοί από τους πνευματικούς μας ανθρώπους σήμερα τηρούν.
Δικαίωμα του καθενός αναφαίρετο να ορίζει ο ίδιος το ποια θέση θέλει να κρατά απέναντι στα πράγματα. Μπορεί κάλλιστα κανείς να είναι κλεισμένος στον πύργο της τέχνης του και να γράφει σονέτα, εξαιρετικά σονέτα μάλιστα, που μπορεί και με κάθε ειλικρίνεια να θαυμάζω και να χαίρομαι. Εκ βαθέων όμως σέβομαι και με όλη μου την καρδιά αγαπώ εκεί που νιώθω ότι ο ποιητής τη ζει την ποίησή του, και τη ζει όχι απλώς φέρνοντάς τη στο φως και δίνοντας στο αδιαμόρφωτο και το νεφελώδες μορφή και πνοή, αλλά και αφήνοντάς τη να αναβλύζει σε κάθε του σκέψη και πράξη της καθημερινής του της ζωής χωρίς να τον αφήνει να ησυχάσει ούτε στιγμή.
Δικαίωμα του καθενός αναφαίρετο να ορίζει ο ίδιος το ποια θέση θέλει να κρατά απέναντι στα πράγματα. Μπορεί κάλλιστα κανείς να είναι κλεισμένος στον πύργο της τέχνης του και να γράφει σονέτα, εξαιρετικά σονέτα μάλιστα, που μπορεί και με κάθε ειλικρίνεια να θαυμάζω και να χαίρομαι. Εκ βαθέων όμως σέβομαι και με όλη μου την καρδιά αγαπώ εκεί που νιώθω ότι ο ποιητής τη ζει την ποίησή του, και τη ζει όχι απλώς φέρνοντάς τη στο φως και δίνοντας στο αδιαμόρφωτο και το νεφελώδες μορφή και πνοή, αλλά και αφήνοντάς τη να αναβλύζει σε κάθε του σκέψη και πράξη της καθημερινής του της ζωής χωρίς να τον αφήνει να ησυχάσει ούτε στιγμή.
Ο ποιητής δεν παύει να
είναι ποιητής όταν σηκώνεται από το γραφείο του και παρατάει τα χαρτιά, τα
μολύβια και τους στίχους. Τον θέλω ποιητή στην καθημερινή του συναναστροφή με
τον συνάνθρωπο, τον θέλω ποιητή στη σύγκρουσή του με την εκάστοτε εξουσία, τον
θέλω ποιητή στις ώρες της σχόλης του, τον θέλω ποιητή και στη δουλειά του την άχαρη
ακόμη. Μακριά από εμάς το «από εδώ η τέχνη και από εκεί η ζωή».
Τέχνη και ζωή
αξεχώριστα, η μια να σπρώχνει την άλλη, η μια να εξυψώνει την άλλη, και οι δυο
μαζί να πλουτίζουν την αρμονία του σύμπαντος κόσμου αδερφώνοντας τις ευγενείς
σκέψεις και τα ευγενή έργα. Ακούστε με. Δεν λέω έτσι πρέπει να είναι, λέω έτσι θέλω
να είναι [...].
Θεοδόσης Βολκώφ
